Euskara jalgi hadi mundura! Zioen Bernat Etxeparek 1545ean argitaratutako Linguae vasconum primitiae euskaraz inprimitutako lehen liburuan. Lehen euskarazko liburu idatzia XVI. mende erdialdean argitaratu izanak ez du esan nahi aurretik euskarak presentzia gutxiago edo indar gutxiago zuenik euskal gizartean, hala ere, urrats garrantzitsua izan zen euskararentzat, aurretik ez baitzegoen gure hizkuntzan idatzitako libururik. Ia 500 urte ondoren, mundu fisikoaz gain, digitala ere badugu, eta bertan, euskarak ere bere presentzia du. Kasu honetan, euskara ia lehen unetik egon da bertan, liburu inprimatuekin gertatu ez bezala. Hala ere, zenbatekoa da euskararen presentzia sarean? Zenbat euskal erabiltzaile daude?

Euskararen hiztun kopurua ez da inguruko hizkuntzena bezain handia. Urrutira joan gabe, frantsesa eta gaztelania bezalako bi hizkuntza hegemonikoz gaude inguraturik. Horretaz gain, mundu zabalean nagusi den ingelesa dugu ere. Esan genezake hauek direla, sarean ere, indarra duten hizkuntzak. Datu zehatzei erreparatzen badiegu, ingelesa da sarean presentzia gehien duen hizkuntza, alde nabarmenez gainera. Zehazki sareko webguneen %49,2ak erabiltzen du ingelesa. Perspektiba apur bat edukitzeko, bigarren hizkuntza nagusiena gaztelania da, eta munduko webguneen %6k erabiltzen du. Egoera hau kontutan izanik, euskara non kokatzen dela esango zenukete? Zerrenda honen arabera %0,012koa da euskaraz dauden webguneen presentzia. Datu xumeak dirudite, baina presentzia bera izatea da garrantzitsua; gehiago esanda, euskararen erabilera bultzatzea da garrantzitsuagoa. Euskaraz dauden baliabide digitalak euskaraz erabiltzen ditugu? Eskura ditugun nabigatzaileak, ordenagailuak edota mugikorrak euskaraz ditugu?

Euskararen presentzia digitala handitu eta gailuak euskaraz egotera bultzatzeko, Lehen Hitza Euskaraz ekimena jarri zen martxan. Honekin, euskararen presentzia digitala areagotu nahi izan zen. Izan ere, ekimenak berak 2017an egindako ikerketa baten arabera, Euskal Herriko internauten %3-5 inguruk soilik dauka nabigatzailea euskaraz konfiguratuta. Euskaldunen artean ere, %10 inguruan dago nabigatzailea euskaraz daukatenen kopurua. Mugikorrari dagokionez, ez dago datu zehatzik, baina mugikor guztiek ez dute aukerarik izaten euskarazko konfiguraketa egiteko. Ekimenean bertan, hala ere, jarraibide oso errazak eskaintzen dira bai nabigatzaileak baita mugikorrak ere euskaraz ipintzeko.

Aurretik esan bezala, erabilera eta presentzia biak dira garrantzitsuak, eta aukera ugari daude bi modutara euskarari bultzada emateko. Batetik, software librean oinarritzen diren webgune edota programak euskaratzeko atari espezifikoak daude. Bertan ekarpena egin dezakegu webguneak euskaraz egon daitezen. Adibide bezala atari ugari daude horretara bideratuak:

• WordPress Core: https://translate.wordpress.org/projects/wp/dev/eu/default/

• WordPress plugins:https://translate.wordpress.org/locale/eu/default/wp-plugins/

• WordPress themes: https://translate.wordpress.org/locale/eu/default/wp-themes/

• Nextcloud: https://www.transifex.com/nextcloud/nextcloud/translate/#eu

• Moodle: https://lang.moodle.org

• Matomo: https://hosted.weblate.org/languages/eu/matomo/

• Passbolt: https://passbolt.crowdin.com/passbolt

• Gogocarto: https://hosted.weblate.org/languages/eu/gogocarto/

• Uptime Kuma: https://github.com/louislam/uptime-kuma#translxtcloud/translate/#eu

• PixelFed: https://crowdin.com/project/pixelfed

• Odoo: https://translation.odoo-community.org/languages/eu/

• OnlyOffice nextcloud app: https://github.com/ONLYOFFICE/onlyoffice-nextcloud/tree/master/l10n

• Penpot: https://hosted.weblate.org/projects/penpot/frontend/#translations

Bestalde, euskal online komunitate ugari ditugu. Hauek babestea eta horiei bultzada ematea beste modu bat izan daiteke euskarazko online jarduera sustatzeko. Adibide bezala, ondorengoak, nahiz eta beste batzuk ere badiren:

• Azpitituluak: Film eta telesailen euskarazko azpitituluak modu komunitarioan sortzen dituen webgunea.

• Euskal Encodings: Film eta telesailak euskaraz kontsumitzeko aukera eskaintzen duen plataforma komunitarioa.

• Zer Non Ikusi: Streaming plataforma ezberdinetan euskaraz zer aurkitu daitekeen kontsultatzeko webgunea.

• Game Erauntsia: Bideojokoak euskaratzeko lan egiten duen ekimena.

• Wikilarien elkartea: Euskarazko Wikipedia artikuluak bultzatzeko sortutako elkartea.