Adimen artifizialaren inguruan zalantza eta duda asko daude oraindik. Azken aldian ChatGPT bezalako tresnek harridura sortu badigute ere, oraindik apenas ikusten dugu honek ekarriko duena. Adimen artifizialaren garapenaren gorakada bizi dugu, baina arlo honen garapena ez da beti horrela izan. Bere beroaldiekin batera, hotzaldi luzeak izan dituen arlo bat ere izan da.

Adimen artifizialaren kontzeptua (AA) 1950eko hamarkadan sortu zen, zientzialari eta filosofo batzuk gizakien antzera pentsatzeko eta arrazoitzeko gai ziren makinak sortzeko aukera aztertzen hasi zirenean. 1960ko hamarkadaren hasieran, adimen artifizialeko lehen sistemak garatu ziren, ordenagailu-programak barne hartzen zituztenak, xakean jolasteko edo matematika-problemak ebazteko gai zirenak.

1960ko hamarkadaren erdialdean, adimen artifizialak beroaldi bat izan zuen, "AAren uda" izenekoa. Denbora horretan, zientzialari eta enpresaburu askok uste zuten IAk teknologia goitik behera aldatuko zuela eta bizi garen modua aldatuko zuela. Hala ere, 1970. hamarkadaren amaieran, AA garapena oztopatu zuten arazo eta oztopoei aurre egiten hasi zen. Zailtasun aldi horri "AAren negua" deitu zitzaion.

"AAren negua" terminok diru funtsen gutxitzea eta adimen artifizialaren ikerketarako interes falta adierazten du. Terminoa 1984an sortu zen, Adimen Artifizialerako Elkartearen hitzaldi batean, eta AAri lotutako komunitatean ezkortasuna nagusitzen hasi zen. Azaleratzen ari zen teknologian gehiegizko sustapena eta itxaropen ez oso errealistak izatearen emaitza izan zen. Hala ere, AA garatzen jarraitu du, eta arrakasta izan du hainbat aplikaziotan. 2010eko hamarralditik aurrera, berriro ere baikortasuna pixkanaka handitzen joan da, eta, horren ondorioz, gora egin dute finantziazioak eta ikerketak.

Gero eta gehiago izango dira AAri lotutako proiektuak, baina gaur bakar bati begiratuko diogu OpenAI. OpenAI adimen artifizialaren ikerketa-enpresa bat da, eta Elon Muskek, Sam Altmanek, Greg Brockmanek eta Ilya Sutskeverrek sortu zuten 2015. urtean. Elon Muskek 2018. urtean utziko zuen enpresa. OpenAI aitzindari izan da abangoardiako adimen artifizialeko teknologien garapenean. Hainbat proiektu interesgarri ditu.

OpenAIren teknologia aipagarri bat DALL·E 2 da, deskribapen-hitz edo -esaldi bakar batetik abiatuta irudiak sortzeko sare neuronal bat erabiltzen duen irudiak sortzeko sistema. DALL·E 2 frogatu du gai dela irudi errealistak eta zehatzak sortzeko deskribapen erraz batetik abiatuta, eta, beraz, tresna baliotsua edukia sortzeko eta datuak bistaratzeko.

OpenAIren proiektu garrantzitsuenetako bat ChatGPT da, gizakiak hitz egin dezakeen prozesatze-lengoaia naturaleko eredua. ChatGPTk neurona-sare bat erabiltzen du hizkuntza naturala ulertzeko eta erabiltzailearen galderei eta eskaerei modu koherentean erantzuteko. Teknologia hori hainbat aplikaziotan erabili izan da, hala nola chatbotetan eta laguntzaile birtualetan, eta frogatu du gai dela erabiltzaileekin elkarrizketa errazak eta naturalak izateko. Hori bai, ez daki euskaraz oraingoz.

OpenAIren beste proiektu ezezagunago bat Whisper da, ahotsa ezagutzeko sistema automatiko bat da. Hainbat hizkuntzatan transkribatzeko eta hizkuntza horiek ingelesera itzultzeko aukera ematen du. Euskaraz oraindik apenas egiten du, baina bada gai zerbait egiteko.

Ikusi bezala modelo guzti hauek oraindik ez dute euskaraz egiten edo egiten badute ere zailtasun argiak dituzte. Ezinbestekoa izango da hurrengo urteotan hari honi heltzea, gure hizkuntzak biziraungo badu.